Trị nám vào mùa hè? Tưởng không cần nhưng lại cực kỳ quan trọng

Mùa hè đến, bên cạnh nỗi lo cơ thể nóng nực, làn da tiết nhiều dầu, bã nhờn… thì nám da cũng trở thành nỗi trăn trở thường trực của phái đẹp. Vậy nám da là gì và trị nám vào mùa hè như thế nào, bài viết dưới đây sẽ phần nào giải đáp những thắc mắc của bạn.

Nám da là gì và nguyên nhân dẫn tới nám da?

Nám da là gì?

Theo tư liệu từ Thư viện Y khoa Hoa Kỳ (NIH), Melanin là sắc tố mang lại màu sắc cho da, tóc và mắt của con người, được sản xuất bởi tế bào biểu bì tạo hắc tố (Melanocytes). Chúng được xem là chất chống nắng tự nhiên của cơ thể, giúp bảo vệ bạn tránh khỏi những tác hại của tia cực tím. Tuy nhiên, nếu làn da của bạn tiếp xúc với ánh nắng mặt trời trong thời gian dài sẽ dẫn đến việc tăng sinh quá nhiều Melanin và khiến da trở nên thâm sạm, tối màu hay xuất hiện các đốm nám sạm.

Nám da là một rối loạn sắc tố.

Theo Sức khỏe và Đời sống – cơ quan ngôn luận của Bộ Y Tế, nám da (còn gọi là Melasma hay Chloasma) là kết quả của quá trình tăng sinh quá mức hắc sắc tố Melanin tại một vùng nhất định trên da. Nó là một rối loạn sắc tố da thường gặp và dẫn đến sự xuất hiện của các mảng - đốm có màu nâu đậm hay nhạt trên bề mặt da.

Các đốm sẫm màu của tình trạng nám da, theo Cẩm nang Y khoa trực tuyến MSD, chúng thường có ranh giới rõ, gần như đối xứng trên mặt (trên trán, thái dương, má, môi trên hoặc mũi), có một số ít xuất hiện ở cổ, cánh tay, mu bàn tay… gây ảnh hưởng trực tiếp tới thẩm mỹ của phái đẹp.

Nguyên nhân gây nên tình trạng nám da

Nám da cũng là một quá trình chịu tác động của nhiều nguyên nhân, bao gồm nguyên nhân nội sinh, ngoại sinh hoặc kết hợp cả hai. Thông tin trên cổng thông tin điện tử của Bệnh viện Nhi đồng Cần Thơ chỉ ra rằng, phụ nữ trong độ tuổi sinh sản từ 20 – 50 tuổi có nguy cơ bị nám da cao hơn và khả năng nam giới bị thấp hơn nữ giới. 

Những vùng da dễ bị các vết nám “hỏi thăm”.

Các yếu tố gây nên rối loạn này có thể được kể đến như sau:

Yếu tố nội sinh:

• - Rối loạn nội tiết tố nữ - Đây được xem là nguyên nhân nội sinh hàng đầu gây nám da. Theo đó, nội tiết tố nữ - Estrogen, đóng vai trò trong việc điều hòa và kiểm soát hoạt động của Melanocyte Stimulating Hormone (MSH, Hormon kích thích sản sinh Melanin dưới da). Khi lượng Estrogen sụt giảm, không ức chế được MSH dẫn đến lượng hắc tố Melanin tăng sinh mất kiểm soát, gây ra nám.
• - Quá trình lão hóa: Đậy là quá trình tất yếu của tự nhiên. Khi bước vào giai đoạn lão hóa, các cấu trúc và sinh lý của da thay đổi, hoạt động sản xuất Melanin cũng dễ bị rối loạn, do đó dễ hình thành nám da hơn.
• - Stress kéo dài: Căng thẳng dai dẳng sẽ khiến tuyến thượng thận thường xuyên tiết ra Hormone stress Cortisol, cơ chế này đồng thời cũng sẽ gây ức chế nội tiết tố, ảnh hưởng tới MSH và dẫn tới nám da.

Yếu tố ngoại sinh:

• - Tiếp xúc thường xuyên với ánh nắng mặt trời: Là nguyên nhân gây nám da rất thường gặp. Trong ánh nắng mặt trời, có chứa các tia cực tím, đặc biệt là tia UVB – có khả năng kết hợp với Melanocytes sản sinh ra nhiều Melanin, gây nám, sạm và tàn nhang. Đồng thời, các tia UV cũng đóng vai trò đẩy nhanh quá trình lão hóa, ung thư da, gián tiếp gây nám da.
• - Sử dụng mỹ phẩm không an toàn, có tính tẩy quá mạnh: Việc dung nạp các thành phần gây hại cho da khiến kết cấu da bị hủy hoại, da trở nên yếu, nhạy cảm hơn và mất đi chức năng đề kháng, bảo vệ da. Qua đó, tạo điều kiện thuận lợi cho các tác nhân xấu từ môi trường, bức xạ hình thành các đốm nám.

Tác động của ánh nắng mặt trời là nguyên nhân hàng đầu gây nám da.

Vì sao nám sạm xuất hiện vào mùa hè nhiều hơn?

Mùa hè là thời điểm nóng nhất trong năm với sự hoạt động cường độ mạnh của ánh nắng mặt trời. Bên cạnh đó, tác động cộng hưởng thường xuyên của hơi nóng, khói bụi, tia UV khiến cho hàng rào bảo vệ da dễ dàng “sụp đổ”, dễ khiến làn da đen sạm, xuất hiện nám, tàn nhang.

Khi cơ thể “đầm mình” trong ánh nắng, nó sẽ tăng sản xuất Melanin để tạo dựng “vùng chắn an toàn” cho mình. Nhưng với tần suất hiện diện dày đặc của tia UVA và UVB, các hắc tố Melanin sẽ gia tăng một cách quá phát, khiến các mảng sẫm mà chưa kịp “lặn” đã xuất hiện chồng chéo lên nhau và lâu dần, nếu không có các biện pháp can thiệp, chúng sẽ trở thành những mảng nám “cứng đầu”. Chưa kể, tác hại của tia cực tím làm đứt gãy các liên kết tế bào, ngưng trệ quá trình tăng sinh các sợi chống đỡ Collagen và Elastin, do đó quá trình lão hóa da nhanh chóng xảy đến, làn da sẽ trở nên kém mịn màng, săn chắc và thúc đẩy tạo các nếp nhăn.

Mùa hè và nỗi lo nám da.

Ngoài ra, mùa hè thường sôi động bởi các hoạt động ngoại khóa, vui chơi ngoài trời, những chuyến đi biển… Khoảng thời gian này, không chỉ cơ thể bạn “đụng chạm” thời tiết nắng nôi thường xuyên mà mồ hôi cũng được tiết ra nhiều và nếu bạn bôi kem chống nắng sai cách, sự kết hợp các yếu tố này là cơ hội lý tưởng để nám “gõ cửa” làn da của bạn. 

Chính vì vậy, để chuẩn bị cho một kỳ nghỉ vô ưu vô lo về sự “xuống sắc” của làn da với các đốm sắc tố, bạn cần lên kế hoạch phòng và trị nám vào mùa hè theo các gợi ý dưới đây.

Trị nám vào mùa hè như thế nào để hiệu quả?

Nếu bạn đang có suy nghĩ đợi hết hè rồi trị nám luôn một thể, thì đừng, hãy từ bỏ ý nghĩ đó luôn đi! Bởi nếu bạn không điều trị sớm, dưới tác động “không mệt mỏi” của ánh nắng mặt trời, chân nám sẽ nhanh chóng ăn sâu vào da, khiến các vết nám sậm màu hơn và dễ lan sang các vùng da khác. Rồi chẳng khác nào “dây bầu bám chặt lấy giàn”, việc trị nám sẽ càng khó khăn, tiêu tốn thời gian, tiền bạc và công sức nhiều hơn.

Bảo vệ da nhờ kem chống nắng.

Chống nắng là tiên quyết

Theo cẩm nang Y khoa MSD, tiêu chí quan trọng nhất để trị nám vào mùa hè là sử dụng biện pháp chống nắng hiệu quả. Theo đó, bạn nên sử dụng kem chống nắng phổ rộng, có chỉ số chống nắng (SPF) từ 30 trở lên kèm theo khả năng chịu nước - chống thấm mồ hôi, cũng như kem phải có tác dụng bảo vệ da trong thời gian dài vì “thời lượng” tồn tại của tia cực tím không hề ngắn vào mùa hè. Đồng thời, hãy thoa kem 30 phút trước khi ra ngoài và có thể lặp lại sau 2 – 3 giờ nếu bạn gặp tình trạng chảy mồ hôi nhiều.

Mỗi loại da lại phù hợp với một dòng kem chống nắng riêng, bạn nên lựa chọn loại phù hợp nhất cho làn da của mình để đạt được hiệu quả tối ưu. Nếu làn da của bạn là da khô, thô ráp, bạn nên chọn kem có bổ sung các thành phần dưỡng ẩm như Glycerin, Hyaluronic Acid,… Còn nếu bạn có làn da dầu, loại kem dạng gel và có tính kiềm dầu sẽ giúp ích cho quá trình chống nắng và ngăn ngừa mụn của bạn.

Bên cạnh đó, bạn cũng đừng quên che chắn kĩ lưỡng bằng việc trang bị đầy đủ nón rộng vành, kính râm, quần áo dài tay, găng tay, tất chân… Điều này sẽ giúp bạn an tâm đi dưới nắng mà không lo nám, sạm da. 

Trang bị thêm “đồ nghề” để chống nắng hiệu quả.

Chưa hết, “lựa giờ đi ra ngoài” cũng là một lưu ý quan trọng cho bạn. Bởi vì, theo Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn Quốc gia, tia UV thường sẽ đạt đỉnh từ 10 – 16 giờ, do đó, hạn chế di chuyển vào khung giờ này sẽ giúp bạn giảm thiểu nguy cơ bị nám da.

Lên lịch tẩy da chết đều đặn

Tiara Willis, một chuyên gia thẩm mỹ tại New York nhấn mạnh việc tẩy tế bào chết một hoặc hai lần một tuần để loại bỏ các tế bào “không còn chức năng” của da là một bước cần thiết để loại bỏ các tế bào tăng sắc tố và tăng tốc độ tái tạo da. 

Theo đó, các chất tẩy tế bào chết hiệu quả nhất để kiểm soát tình trạng tăng sắc tố là tẩy da chết hóa học, vì chúng thấm sâu vào da hơn tẩy tế bào chết vật lý. Ngoài ra, chất tẩy tế bào chết vật lý cũng gây nên những tác động “khắc nghiệt” trên da, tạo cơ hội hình thành viêm nhiễm, khi da bị tổn thương, các tác động môi trường dễ để lại những đốm tăng sắc tố trên da. 

Các sản phẩm tẩy da chết hóa học với các thành phần có tính axit như BHA, AHA, PHA, Glycolic, Salicylic và Axit Lactic… là gợi ý lý tưởng để kiểm soát tình trạng nám da. Vì chúng giúp tái tạo bề mặt, giảm thâm nám và làm sáng da, đồng thời có thể hỗ trợ làm mờ các vùng sẫm màu trên khuôn mặt, cổ hoặc ngực.

Lên lịch “thanh tẩy” và tái tạo da.

Sử dụng các sản phẩm làm sáng da

Nám da là một rối loạn sắc tố, mà sự sự cân bằng của quá trình sản xuất Melanin trên da bị phá vỡ, khi một vùng da tăng sinh nhiều hơn vùng da khác. Theo gợi ý của chuyên gia Tiara Willis và theo cẩm nang Y khoa MSD, bạn có thể lựa chọn các sản phẩm làm sáng da, giúp trị nám vào mùa hè hiệu quả như: 

• - Axit Azelaic: Axit Azelaic có nồng độ từ 15 - 20% có thể được sử dụng trong trị nám. Đây là một chất ức chế Enzyme Tyrosinase làm giảm sản xuất Melanin.
• - Tretinoin 0,05 - 1%: Thúc đẩy tăng sinh tế bào sừng và có thể làm tróc da có chứa sắc tố thượng bì.
• - Hydroquinone 2 - 4%: Ngăn chặn quá trình oxy hóa enzyme của DOPA, ức chế quá trình chuyển hóa hắc tố bào Melanocyte, quá đó làm mất màu da. Vì có thể gây kích ứng hoặc dị ứng trên da nên bạn cần thử Hydroquinone ở vùng sau tai hoặc mặt trước trong cổ tay trong 1 tuần trước khi apply chúng lên mặt.
• - Axit Kojic: Hiện được sử dụng ngày càng nhiều phổ biến hơn. Nó là một chất chelate, ngăn chặn sự chuyển đổi Tyrosine thành Melanin.
• - Axit Ascorbic (Vitamin C): Chất chống oxy hóa hữu hiệu, với công dụng bảo vệ da khỏi tác hại của ánh nắng mặt trời đã được chứng minh. Bên cạnh đó, Vitamin C còn kích thích tăng sinh Collagen giúp da săn chắc, làm đều màu da và mờ các vết thâm nám, đồng thời khi dùng cùng kem chống nắng, Vitamin C sẽ giúp nhân đôi hiệu quả.

Làm mất màu những vùng da tăng sắc tố với thành phần dưỡng trắng.

Ngoài ra, bạn cần xây dựng một thói quen sinh hoạt khoa học, bao gồm việc tập luyện thể dục thường xuyên, ăn uống đầy đủ dưỡng chất và đặc biệt là nạp đủ nước cho ngày hè năng động. Bên cạnh việc sử dụng các dưỡng chất chăm sóc da tại chỗ, nếu bạn gặp khó khăn trong việc kiểm soát các vùng nám, bạn có thể tìm đến các phương pháp thẩm mỹ công nghệ cao như Laser, Microdermabrasion,... Và cũng đừng quên tìm đến các chuyên gia da liễu hay bác sĩ để “xử lý” những “vị khách không mời bướng bỉnh” này.

Hy vọng những thông tin chi tiết về nám và cách trị nám vào mùa hè trong bài viết vừa rồi, các bạn đã có thể trang bị thêm nhiều kiến thức và có cho mình những sự lựa chọn, biện pháp dưỡng da ưng ý và tốt nhất.