Bạn đã biết các loại mụn trên da và cách điều trị mụn hiệu quả?

Mụn là “cơn ác mộng” tồi tệ nhất của phái đẹp, do đó việc nhận biết các loại mụn trên da và cách điều trị mụn hiệu quả đang là vấn đề nhận được nhiều sự quan tâm hiện nay. Vậy hãy cùng tìm lời giải đáp cho những trăn trở đó của bạn thông qua bài viết dưới đây.

Mụn là gì và nguyên nhân gây ra mụn?

Mụn là tình trạng xuất hiện các khối có kích thước khác nhau tại các vị trí của da như cằm, mặt, cổ, ngực, lưng, bộ phận sinh dục… Đây là một loại bệnh lý da liễu phổ biến và thường được hình thành do những biến đổi của nội tiết tố kết hợp với những rối loạn gây bít tắc lỗ chân lông. 

Các số liệu thống kê cho thấy khoảng 85% mụn hiện diện ở người trẻ trong độ tuổi dậy thì. Nguyên nhân gây ra mụn được cho là đa yếu tố. Trong đó, các yếu tố chính gây mụn có thể kể đến như:

• - Bất thường sừng hóa nang lông gây sinh nhân mụn: Các Keratin ở lớp sừng – một loại Protein tự nhiên của cơ thể, bình thường có khả năng bong tróc sau một chu kỳ của nó – nay tăng sinh một cách bất thường làm bít tắc lỗ chân lông, tạo thành các nốt sẩn nổi trên bề mặt da.
• - Androgens kích thích gây tăng tiết bã nhờn: Lượng bã nhờn dư thừa gây “nghẽn” ở lỗ chân lông và là “miếng mồi béo bở” cho vi khuẩn gây mụn sinh sôi.
• - Sự tăng sinh của vi khuẩn gây mụn thường trú trên da cũng như tác động của các chất trung gian tiền viêm.
• - Ngoài ra, trong các cơ chế mới được ghi nhận, vai trò của chế độ dinh dưỡng cũng được xem xét như là một nguyên nhân chính cho sự sinh mụn.

Mụn và đa yếu tố gây sinh mụn.

Bên cạnh đó, bạn cũng cần lưu ý các yếu tố mà sự tồn tại của chúng được cho là góp phần thúc đẩy hình thành mụn:

• - Stress, tâm lý.
• - Áp lực hoặc tắc nghẽn trên da: Điều này thường gặp khi bạn nằm ngủ nghiêng hay tỳ một bên má.
• - Thuốc: Lithium, Glucocorticoids, Thuốc tránh thai, Iodides, Androgens…
• Tiếp xúc với các chất sinh nhân mụn như dầu khoáng, hắc ín, Hydrocarbon…

Nhận biết các loại mụn trên da

Mụn tồn tại trên da “đa hình, vạn trạng”, dưới nhiều loại khác nhau. Việc nhận biết đúng các loại mụn trên da và cách điều trị mụn sao cho “chuẩn không chỉnh” là một việc làm hết sức quan trọng nhưng cũng vô cùng nan giải. Hãy cùng tháo gỡ bài toán này bằng việc phân biệt đúng các loại mụn dưới đây.

Cần nhận biết được các loại mụn trên da và cách điều trị chúng hiệu quả.

Mụn trứng cá

Trong số các loại mụn xuất hiện trên mặt thì mụn trứng cá chiếm tần suất hàng đầu. Chính vì vậy không khó để nhận ra rằng khi nhắc đến mụn, người ta thường nghĩ ngay đến mụn trứng cá.  Và không chỉ “ngự trị” trên khuôn mặt, ở các vùng lưng, cổ, bả vai… bạn cũng hoàn toàn có thể thấy dấu hiệu “chớm nở” của mụn trứng cá. Đó là những nốt với kích thước nhỏ, nổi trên bề mặt da, sờ hơi cộm nhưng không gây đau. Dần dà, theo thời gian, nốt này tăng kích thước đi kèm với biểu hiện sưng tấy vùng da xung quanh và tạo thành mụn bọc có mủ ở giữa.

Mụn trứng cá đầu đen và đầu trắng.

Nguyên nhân gây mụn trứng cá cũng giống như nguyên nhân chung của sự tạo mụn, đó là đa yếu tố. Việc phát triển của “thủ phạm chính gây mụn trên da” – vi khuẩn Propionibacterium acnes, tình trạng dư thừa chất bã nhờn và hiện trạng lỗ chân lông bị bít tắc, cùng với các vấn đề ô nhiễm môi trường, stress kéo dài,… là những yếu tố cộng hưởng cho sự “trỗi dậy” của mụn trứng cá.

Trên thực tế, mụn trứng cá có nhiều giai đoạn cũng như các “biến thể”, ở mỗi hình thái này, mụn có những đặc điểm riêng biệt mà bạn cần quan tâm.

Mụn đầu trắng

Theo Sức khỏe và Đời sống – Cơ quan ngôn luận của Bộ Y Tế, nếu mụn nằm dưới da, lỗ chân lông khép kín và tạo ra một nốt mụn trắng, đó được gọi là mụn đầu trắng. Nó còn được gọi bằng cái tên quen thuộc khác là mụn cám, là một loại mụn thường gặp trên da, phổ biến ở các vị trí như má, mũi, cằm và trán.

Mụn là kết quả của quá trình lỗ chân lông bị tắc nghẽn do dầu thừa, tế bào da chết và vi khuẩn tích tụ khiến hỗn hợp này không thoát ra bên ngoài được, mà ngược lại đi ngược xuống phía dưới rồi đẩy da lên. Do được da bao bọc, phần bã nhờn không bị oxy hóa do đó tạo thành mụn đầu trắng.

Đặc điểm nhận diện mụn đầu trắng.

Đặc điểm nhận diện: 

• - Mụn màu trắng, nhỏ như đầu đinh ghim với kích thước từ 1 – 2 mm.
• - Số lượng nhiều, không có nhân, không đau nhức. 
• - Mụn chỉ nhô nông trên bề mặt da nên động tác sờ sẽ giúp nhận biết rõ ràng hơn việc chỉ quan sát bằng mắt thường. 
• - Mụn thường không gây viêm và dễ kiểm soát.

Mụn đầu đen 

Cũng theo cơ quan ngôn luận của Bộ Y Tế, nếu lỗ chân lông tắc nghẽn nhưng vẫn mở, bề mặt trở nên sẫm màu thì sẽ hình thành mụn đầu đen. Đây là một dạng mụn trứng cá không viêm với các yếu tố nhận biết như:

• - Bề mặt da có những chấm nhỏ li ti, dễ quan sát được bằng mắt thường do nhân hở ra bên ngoài.
• - Nhân của mụn có màu đen, nâu do sự oxy hóa chất bã.
• - Mụn mọc thành từng vùng nên dễ thấy, sờ thấy cộm tay. 
• - Thường gặp ở mũi, cằm, 2 bên má hoặc ở các vùng như ngực, lưng…

Những chấm nhỏ li ti, dễ quan sát được bằng mắt thường của mụn đầu đen.

Mụn ẩn

Với khả năng “ẩn” như tên gọi, đây là một dạng mụn trứng cá khó thấy được bằng mắt thường. Vì hơi đẩy da lên khỏi bề mặt một chút để chiếm chỗ bên dưới, mụn ẩn khiến vùng da trở nên sần sùi, thô ráp.

Đặc điểm nhận diện: 

• - Mụn thường “nằm vùng” ở khu vực trán, cằm, quai hàm, quanh miệng và hai bên má.
• - Mụn có kích thước nhỏ, mọc thành đám, không có hiện tượng sưng viêm.
• - Sờ vào bề mặt da thấy cảm giác hơi cộm, không mịn màng.
• - Bạn cần hết sức cẩn thận khi cạy hay phá mụn ẩn vì điều đó sẽ dẫn đến nguy cơ tạo sẹo, rỗ hay các vết thâm. 

Mụn ẩn thường nhỏ và mọc thành đám.

Mụn bọc 

Không giống như các loại mụn thông thường khác, mụn bọc là một tình trạng đau nhức nặng hơn, mụn có chứa mủ và gây sưng đỏ. Nó là hậu quả của quá trình viêm nhiễm trên bề mặt da kết hợp với tế bào nang lông bị kích ứng, lỗ chân lông bị bít tắc vì bã nhờn, bụi bẩn, phấn trang điểm,… tạo điều kiện thuận lợi cho vi khuẩn sinh mụn Propionibacterium phát triển. 

Bạn có thể dễ dàng nhận ra sự hiện diện của mụn bọc nhờ các dấu hiệu như:

• - Mụn có kích thước khá lớn, đứng thành chùm hay riêng lẻ.
• - Xung quanh mụn cứng, đau nhức.
• - Nhân mụn có màu vàng hoặc màu trắng đục.
• - Mụn rất dễ bị tổn thương, nếu bạn vô tình va quẹt với chúng, chúng sẽ bị vỡ, gây viêm nhiễm lan rộng và rất đau đớn.

Mụn bọc nằm ẩn sâu dưới da và có thể để lại nhiều biến chứng cho da về sau như thâm mụn, sẹo lõm… 

Mụn bọc có kích thước lớn, dễ bị tổn thương.

Mụn nhọt

Theo Sức khỏe và Đời sống, mụn nhọt là tình trạng nhiễm trùng ở các nang lông do vi khuẩn tấn công. Ban đầu, nhọt là một nốt nhỏ trên da, sau đó lan rộng và trở nên sưng, nóng, đỏ, đau. Thậm chí, chỉ một cái nhọt cũng có thể gây đau đớn kèm theo tình trạng sốt và viêm.

Đặc điểm nhận dạng mụn nhọt thường là:

• - Các nốt sưng đỏ, lớn dần theo thời gian.
• - Vùng da xung quanh nốt tấy đỏ.
• - Bên trong nốt chứa đầy mủ trắng, có thể tự vỡ và chảy dịch ra bên ngoài.

Mụn nhọt có thể xuất hiện ở nhiều vị trí khác nhau trên cơ thể như đầu, ngực, lưng, mặt, nách, mông và bẹn, đặc biệt là những nơi đổ mồ hôi nhiều và thường xuyên ma sát.

Kích thước mụn nhọt tăng dần theo thời gian.

Mụn đầu đinh 

Mụn đầu đinh hay còn gọi là mụn đinh râu, là một loại mụn có ngòi mủ, mọc chủ yếu ở chân sợi râu. Theo Mayo Clinic, mụn khởi phát với kích thước nhỏ nhưng càng về sau càng gia tăng kích thước và có thể đạt tới 5cm nếu bạn không chăm sóc mụn đúng cách. Ngoài ra, tệ hơn, từ mụn viêm này nếu không có biện pháp can thiệp hợp lý, nó sẽ diễn tiến nặng thêm, dẫn tới bội nhiễm, gây sưng vùng mặt và các nhiễm trùng toàn thân khác.

Nguyên chính gây nên mụn đinh râu là nhiễm khuẩn các nang lông, đa phần do tụ cầu khuẩn Staphylococcus mà phổ biến nhất là Staphylococcus aureus gây nên. Những người đang mắc đái tháo đường, bệnh chàm hay các bệnh da mãn tính khác được cho là yếu tố thuận lợi để nhiễm tụ cầu vàng.

• - Có triệu chứng tiền triệu: Cảm giác đang có sự sưng lên ở một vị trí xác định trên da.
• - Mụn khi mới xuất hiện ở dạng vết sưng nhỏ, sau có mủ và ngòi đen như đầu đinh.
• - Mụn sưng, nhìn thấy mụn có màu đỏ, sờ vào có cảm giác nóng, đau nhức.
• - Người bị mụn nặng có thể mệt mỏi, sốt cao.

Mụn đầu đinh mọc chủ yếu ở chân sợi râu.

Mụn nang

Theo Cleveland Clinic, mụn nang là một biến thể nghiêm trọng nhất của mụn trứng cá. Mụn hình thành từ sự tắc nghẽn lỗ chân lông do dầu nhờ, tế bào da chết. Chúng phát triển từ sâu trong da, chứa đầy dịch mủ và nổi trên bề mặt da như những khối u. Mụn thường xuất hiện trên da mặt nhưng cũng gặp ở những vùng khác như cổ, ngực…gây đau nhức, khó chịu trong thời gian dài và để lại những thương tổn trên làn da như sẹo lõm, sẹo vĩnh viễn…

Mụn nang khác với các mụn nốt ở chỗ lòng các mụn nang chứa đầy dịch và mủ trong khi các nốt mụn thường đặc và chắc vì chúng không chứa dịch. Ngoài ra, mụn nang còn có các đặc điểm:

• - Một cục đỏ dưới da, nhỏ bằng hạt đậu hoặc to bằng đồng xu.
• - Đau hoặc mềm khi chạm vào.
• - Chảy mủ từ đầu, màu vàng trắng.
• - Bề mặt da sần sùi.

Mụn nang là một biến thể nghiêm trọng của mụn trứng cá.

Một số loại mụn khác trên da bạn có thể gặp như:

Mụn thịt 

Theo Medical News Today, mụn thịt là một khối u lành tính, thường xuất hiện ở cổ, má và vùng dưới của mắt, nhưng đôi khi chúng cũng tồn tại trên bụng, nách, da đầu, rốn và bộ phận sinh dục. Mụn thịt chủ yếu phát triển ở tuổi trưởng thành từ 25 tuổi đến 30 tuổi với các đặc điểm như: 

• - Da hiện diện các nốt sần nhỏ, có thể cứng, kích thước khoảng 1 - 3 mm.
• - Mụn tiệp màu với da hoặc có màu vàng, nâu, màu hồng nhạt.
• - Thường có xu hướng mọc đối xứng.
• - Mụn không viêm, không sưng, không đau nhưng có thể gây ngứa.

Mụn thịt ở vùng dưới của mắt.

Mụn cóc

Theo Cẩm nang Y khoa trực tuyến MSD, mụn cóc là bệnh phổ biến với các tổn thương thượng bì được gây ra bởi virus u nhú ở người (Human Papillomavirus). Mụn cóc cũng có nhiều dạng như mụn cóc thông thường, mụn cóc dạng nhú, dạng phẳng, thể khảm… Trước khi nhận biết chi tiết từng loại mụn cóc, bạn có thể “cho vào tầm ngắm” nếu đó là mụn cóc dựa vào các dấu hiệu sau:

• - Da có những nốt sần nhỏ như hạt vừng, to như hạt đậu.
• - Cảm giác thô ráp bề mặt da khi sờ vào.
• - Mụn có màu như màu da hoặc có màu trắng.

Mụn cóc là những nốt sần nhỏ như hạt vừng, to như hạt đậu.

Cách điều trị các loại mụn trên da hiệu quả

Như đã các bạn cũng biết, việc hiểu hết các loại mụn trên da và cách điều trị phù hợp với chúng là một điều vô cùng quan trọng trong hành trình tìm kiếm sự hoàn hảo cho làn da của chúng ta. Ngày nay, với sự tiến bộ của khoa học công nghệ và y học hiện đại, bạn đã có nhiều hơn những sự lựa chọn để “giải quyết” những vị khách không mời mà đến – là mụn.

Xây dựng chế độ sinh hoạt hợp lý

Đầu tiên, bạn cần “tân trang” lại thời gian biểu chưa được khoa học, còn lộn xộn của mình, thông qua các kế hoạch như:

• - Tập luyện thể dục thường xuyên, theo WHO, bạn hãy dành ít nhất 30 phút mỗi ngày và ít nhất 5 ngày mỗi tuần.
• - Ngủ đủ giấc, tối thiểu 6 tiếng mỗi đêm và 15 phút mỗi trưa. Giấc ngủ sâu là thời gian “vàng” cho các hoạt động sửa chữa tế bào, trong đó có tế bào da. Việc không ngủ đủ giấc khiến tế bào “sửa hoài không xong”, điều này sẽ ảnh hưởng đến khả năng loại bỏ mụn của da.

Chế độ sinh hoạt hợp lý giúp tạm biệt mụn nhanh chóng.

• - Dinh dưỡng đầy đủ: Khi các tế bào đang gia sức đẩy lùi mụn, chúng cần được cung cấp đủ nguồn năng lượng cho các hoạt động. Việc bổ sung đầy đủ các loại chất xơ, Vitamin, khoáng chất…sẽ giúp cải thiện chất lượng da của bạn. Đồng thời, bạn cũng đừng quên nạp đầy nước vào cơ thể - mỗi người mỗi ngày cần uống 40ml nước trên mỗi kg thể trọng, để đảm bảo “cấp nước” tới toàn bộ các cơ quan.
• - Tắm rửa và vệ sinh da sạch sẽ: Khi các tác nhân ô nhiễm môi trường như khói, bụi bẩn, vi khuẩn… vẫn còn bám dai dẳng trên cơ thể bạn thì việc ngăn chặn và xử lý mụn chắc chắn sẽ rất khó thực hiện. Dễ hiểu thôi, khi “nguyên liệu” sinh mụn vẫn được cung ứng thì mụn vẫn còn động lực và cơ hội để phát triển và tăng sinh.

Chăm sóc da kỹ càng

Bình thường, làn da của chúng ta cũng đã phải “vật lộn” với các tác nhân có hại xung quanh như ánh nắng mặt trời, môi trường ô nhiễm,… Nay với sự hiện diện của mụn, việc chăm sóc lại càng cần được lưu ý hơn bao giờ hết.

• - Giữ cho da luôn sạch: Để những lỗ chân lông không bị bít tắc bởi bụi bẩn và tế bào da chết hay mỹ phẩm trang điểm, bạn cần tẩy trang sạch sẽ trước khi dùng sữa rửa mặt sạch sâu, để loại bỏ tối đa những cặn dư thừa không cần thiết trên da. Hãy chú ý lựa chọn những sữa rửa mặt hay nước tẩy trang phù hợp với tình trạng da đang có mụn của bạn, để da vừa sạch còn mụn thì vừa “bay”. Cũng đừng quên tẩy da chết với các thành phần AHA, BHA, nhất là khi bạn gặp các loại mụn như mụn đầu trắng, mụn ẩn, mụn đầu đen,… để đẩy lùi mụn hay ngăn ngừa mụn hình thành.

Da khỏe, da sạch không lo mụn mọc.

• - “Giải cứu” da khỏi ánh nắng: Ánh nắng mặt trời mang theo các tia UVA, UVB…tác động trực tiếp lên da và gây các thương tổn có hại cho da. Khi da đang phải “chiến đấu” với mụn thì việc dùng kem chống nắng, tạo dựng hàng rào bảo vệ, hỗ trợ cho da là điều hết sức cần thiết. Hãy dùng kem chống nắng phổ rộng, SPF từ 30 trở lên và kiêng cữ đi dưới ánh mặt trời từ lúc 10 đến 16 giờ mỗi ngày. Và tất nhiên, bạn cũng cần lựa chọn những dòng kem chống nắng thích hợp với da mụn của mình.
• - Không quên dưỡng da: Dù là trước, trong hay sau khi mụn mọc, việc dưỡng da là điều then chốt mà bạn không thể bỏ qua. Bạn hãy tìm đến các sản phẩm lành tính, an toàn, dịu nhẹ, không gây kích ứng và phù hợp với tình trạng da hiện có để vừa cải thiện chất lượng của da, vừa giúp điều trị mụn hiệu quả.

Sử dụng các sản phẩm đặc trị mụn

Bên cạnh việc chăm sóc da thì sử dụng các thuốc “đặc trị” mụn cũng rất quan trọng. 

• - Dùng thuốc bôi ngoài da: Hiện nay các loại thuốc bôi ngoài da dạng gel, kem chứa các thành phần như Retinol, Benzoyl Peroxide, Salicylic Acid, Azelaic Acid,… thường được sử dụng để trị mụn, hạn chế viêm nhiễm, ngăn ngừa mụn tái phát. Tuy nhiên, bạn cần tham vấn ý kiến của bác sĩ chuyên khoa để dùng thuốc đúng và hiệu quả.

Sử dụng thuốc bôi ngoài da trị mụn.

• - Uống thuốc theo đơn: Đôi khi, bạn sẽ gặp phải những mụn khó trị và việc điều trị tại chỗ có vẻ như không “lay chuyển” được gì. Lúc này, việc uống kháng sinh, kháng viêm… theo toa của bác sĩ sẽ là giải pháp trị mụn cho làn da của bạn.

Áp dụng các liệu pháp công nghệ cao

Ngoài ra theo Sức khỏe và Đời sống, với ưu điểm hạn chế việc dùng thuốc và chịu các tác dụng phụ của thuốc cũng như giảm thiểu tình trạng xuất hiện sẹo do mụn, đẩy nhanh thời gian điều trị, “cân” được nhiều loại mụn khác nhau, bạn có thể lựa chọn trị mụn bằng các liệu pháp công nghệ cao.

• - Laser: Ánh sáng laser có khả năng tác động sâu vào bên trong da, loại bỏ các vi khuẩn gây mụn và điều hòa tuyến bã nhờn, qua đó đẩy lùi mụn. Ngoài da, laser còn giúp giảm viêm đỏ, phân mảnh sắc tố để điều trị thâm sau mụn.

Điều trị mụn nhờ liệu pháp công nghệ cao.

• - Liệu trình ánh sáng (Intense Pulsed Light – IPL): Phương pháp này sử dụng nguồn nguồn ánh sáng cường độ cao, chứa phổ bước sóng xanh – đỏ giúp giảm viêm, tiêu diệt toàn bộ vi khuẩn sinh mụn sâu trong da, điều tiết bã nhờn và giúp da tái tạo nhờ kích thích tăng sinh Collagen.

Trên đây là tất tần tật thông tin về các loại mụn trên da và cách điều trị mụn hiệu quả. Hy vọng thông qua bài viết này, các bạn đã có thể hiểu hơn về mụn cũng như tìm kiếm cho mình phương pháp tạm biệt mụn phù hợp nhất.